10 روش ارزیابی و سنجش میزان موفقیت ایده کسب و کار آنلاین
اگر می‌خواهید میزان موفقیت ایده کسب‌وکار آنلاین خود را تحلیل و ارزیابی کنید، این مقاله برای شما نوشته شده است. با استفاده از ابزارهای تست و سنجش ایده در این مقاله، می‌توانید ریسک‌های احتمالی اجرای ایده را شناسایی نموده و برایشان راه‌حل پیدا کنید. این مقاله، ایده شما را از زوایای مختلف بررسی نموده و اولین گام جهت اطمینان از شروع مسیر کسب‌وکار آنلاین شما است.
چرا باید ایده خود را ارزیابی کنیم؟
با ارزیابی و سنجش ایده انتخابی، می‌توانیم با صرف زمان، انرژی و هزینه‌های حداقلی، میزان بازدهی و موفقیت ایده خود را بررسی نماییم:
1- جلوگیری از ریسک بدون فکر
با ارزیابی ایده پیش‌از آنکه تمام منابع و سرمایه خود را صرف آن کنیم، توسط ابزارهایی که در ادامه این مقاله معرفی خواهد شد، می‌توانیم از ریسک بزرگ بدون فکر جلوگیری کنیم.
2- رسیدن به تفکر واقع‌گرایانه
با استفاده از این آزمون‌ها، خیالات و داده‌های غیرملموس خود را کنار می‌گذاریم و با استفاده از پرسش سؤالات خوب، به تفکری واقعی از ایده خواهیم رسید. سؤالاتی مانند، آیا واقعاً این ایده قابل اجراست؟ آیا این ایده نیاز واقعی مردم است؟ با چه چالش‌هایی برای اجرا مواجه است؟ و آیا با منابع، مهارت و علاقه‌مندی‌های من هماهنگ است؟
حقایق مهم درباره تحلیل و سنجش ایده
حقیقت اول: کسی وجود ندارد که جواب قطعی را بداند!
ما فقط با استفاده از امکانات و ابزارها، شانس موفقیت ایده خود را بیشتر خواهیم کرد.
حقیقت دوم: شم قابل اعتماد نیست!
شم، ادراکی درونی است که باتوجه‌به شرایط و امکانات گذشته درون ما شکل می‌گیرید. کسانی که به شم خود برای راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین اعتماد می‌کنند، نیازی به آموزش و طی نمودن این مراحل در خود نمی‌بینند که به‌احتمال زیاد با شکست مواجه خواهند شد.
اگر شما تا این بخش از مقاله را مطالعه و اجرا نموده‌اید، مشخصاً جزو این دسته از افراد نیستید و باید بدانید که ما برای ارزیابی دقیق ایده خود، به شواهد و مدارک نیاز داریم.
حقیقت سوم: ایده به‌تنهایی مهم نیست!
جف بزوس، مؤسس فروشگاه اینترنتی آمازون که در حیطه تجارت الکترونیک فردی شاخص است، در یکی از مصاحبه‌های به این موضوع اشاره می‌کند که داشتن ایده آسان است؛ این اجرای ایده‌هاست که دشوار است.
پس اولویت ما پس از بررسی حدودی میزان موفقیت ایده، شروع و اقدام به ارزش‌آفرینی برای دیگران خواهد بود.
نیچ‌کردن ایده بزرگ
اصطلاح نیچ یا نیش مارکتینگ، یکی از مهم‌ترین مباحث در بازاریابی و برندسازی است. فرض کنید ایده انتخابی شما آموزش مهارت‌های ارتباطی است و می‌خواهید محصولاتی آموزشی در این حوزه ارائه کنید. چالشی که با آن روبرو هستید، حضور رقبای قوی و بزرگ در آن حوزه است. پس استراتژی ورود ما به بازار این ایده باید به‌گونه‌ای باشد که به سراغ بخشی از بازار برویم که رقبای بزرگ به سراغ آن نرفته‌اند.
نیچ‌کردن ایده بزرگ یعنی به‌جای اینکه همه‌جا باشیم، دقیقاً جایی قرار داشته باشیم که مخاطب هدف به ما نیاز دارد. مثلاً می‌توانیم ایده خود را به آموزش سخنرانی برای مدیران نیچ کنیم تا با تمرکز بیشتری داشته و مخاطبان هدف ما قابل‌تشخیص باشد.
معیارهای ارزیابی و سنجش ایده
با استفاده از نتیجه آزمون‌هایی که در ادامه معرفی خواهند شد. باید سه معیار را جهت سنجش موفقیت ایده انتخابی خود بررسی کنیم:
1- می‌خواهند؟
بررسی رقبا و بازار مشتریان ایده انتخابی.
2- می‌توانم؟
بررسی مهارت‌های لازم جهت اجرای ایده انتخابی.
3- ادامه دارد؟
بررسی بازار آینده و تغییرات احتمالی ایده انتخابی.
10 ابزار ارزیابی و سنجش میزان موفقیت ایده
زمان و هزینه زیادی را صرف کرده‌ام و منابع زیادی را مطالعه نموده‌ام تا این ابزار و آزمون‌ها را در اختیار شما قرار دهم، امیدوارم قدر ارزش آن را بدانید.
با این ابزارها پیش از اجرای ایده انتخابی خود در اندازه بزرگ، می‌توانید تا حدودی میزان موفقیت آن را ارزیابی نمایید. همچنین از ریسک بدون فکر جلوگیری نموده و به تفکری واقع‌گرایانه نسبت به ایده اولیه خود خواهید رسید.
1- بوم ارزش پیشنهادی
بخش سمت راست بوم ارزش پیشنهادی ما، مربوط به ویژگی‌های مشتری و بخش سمت چپ مرتبط با ویژگی‌های محصول ما است. ما باید خواسته‌ها، کارها و وظایف، دردها و دردسرهای مشتری را دررابطه‌با موضوع و ایده انتخابی بررسی نموده و با زندگی آن‌ها بیشتر آشنا شویم. حال در بخش محصول خودمان باید منفعت‌هایی را برای رفع خواسته‌ها، ویژگی‌هایی را برای راحت‌تر شدن کارها و مسکن‌هایی را برای بهبود دردهای مشتریان طراحی نماییم.
فرض کنید ایده کسب‌وکار آنلاین شما فروش غذاهای رژیمی برای ورزشکاران است و می‌خواهید بوم ارزش پیشنهادی آن را طراحی کنید؛ در این صورت می‌توان گفت خواسته مشتری شما نیاز به وعده‌های غذایی آماده و سالم با پروتئین زیاد و کالری کم است. ارزشی که محصول شما می‌تواند ایجاد کند، تهیه غذاهای سفارشی بر اساس رژیم مشتری و استفاده از مواد اولیه ارگانیک است. به همین ترتیب می‌توانید بخش‌های باقی‌مانده بوم ارزش پیشنهادی کسب‌وکار خود را بر اساس مشکلات مشتریان تکمیل و طراحی نمایید. حال ممکن است بخشی از بوم ارزش پیشنهادی خود را واقع‌بینانه تکمیل نکرده باشیم که با انجام آزمایش‌های بعدی می‌توانیم آن را بازطراحی و بهینه‌سازی نماییم.
2- چرتکه انداختن
این ابزار برای سنجش سریع و بررسی اولیه ایده کسب‌وکار اینترنتی شما گزینه مناسبی است. در این روش با جمع‌آوری هدفمند اطلاعات اولیه و بررسی دو معیار کلیدی حاشیه سود و اندازه بازار، می‌توانید شانس موفقیت ایده خود را تخمین بزنید.
ابتدا رقبای خود را تحلیل و مدل درآمدزایی آن‌ها را بررسی کنید. در محله دوم هزینه‌های راه‌اندازی و اجرای ایده را بسنجید تا معیار اول یعنی حاشیه سود را بررسی نمایید. سپس میزان تقاضا و علاقه بازار به ایده خودتان را بررسی کرده تا اندازه بازار آن را به دست آورید.
3- تخمین زدن
این ابزار با استفاده از داده‌ها و اطلاعات واقعی، میزان موفقیت ایده انتخابی را پیش‌بینی می‌کند. در این روش با بررسی دقیق مواردی مثل تقاضای بازار، هزینه‌ها و رقبا، میزان سودآوری ایده در عمل مشخص خواهد شد.
میان چرتکه انداختن و تخمین‌زدن، در عمل تفاوت‌هایی وجود دارد؛ در روش چرتکه انداختن، ما به ابزار خاصی نیاز نداریم و این سؤال را پاسخ می‌دهیم که آیا این ایده ارزش فکرکردن دارد یا خیر؟ مانند اینکه با نگاه‌کردن به یک نقشه بفهمیم مسیر کلی چطور است.
اما در روش تخمین‌زدن، ما به سراغ جزئیات مهم‌تر رفته و با استفاده از داده‌ها و ابزارهای دقیق، به سؤالات واضح‌تری مانند میزان هزینه‌ها و سود خالص پاسخ خواهیم داد. مانند اینکه با استفاده از جی‌پی‌اس و داده‌های دقیق، مسیر و زمان سفر را برنامه‌ریزی کنیم.
این دو ابزار در عمل مکمل یکدیگرند. پس ابتدا با چرتکه انداختن شروع کنید تا ایده‌های انتخابی خود را سریع غربال کنید. سپس برای ایده‌هایی که پتانسیل بالاتری دارند، از تخمین‌زدن استفاده کنید تا پیش‌بینی و برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشید.
4- مصاحبه
یکی از ابزارهایی که می‌توانیم ایده خود را بسنجیم، مصاحبه با دیگران است؛ اما مصاحبه بد، نتیجه بدی نیز به دنبال خواهد داشت. مارتین لیندستروم که در حیطه کسب‌وکار فردی شاخص است به این موضوع اشاره می‌کند که افراد بیشتر اوقات در مصاحبه‌ها و پرسش‌نامه‌ها، خواسته یا ناخواسته دروغ می‌گویند؛ یعنی آنچه که می‌گویند با رفتارشان متفاوت است.
اینجاست که به قدرت پرسیدن سؤالات خوب و درست پی می‌بریم. با پرسیدن سؤالات خوب از افراد درست، شانس موفقیت در سنجش ایده خود را افزایش خواهیم داد. مصاحبه با افراد را تا زمانی ادامه می‌دهیم که دیگر به پاسخ‌های جدید و جالب‌توجهی نمی‌رسیم. هدف ما در مصاحبه پرسش سؤالات از افراد مرتبط با ایده، این است که بخش مشتری در بوم ارزش پیشنهادی را واضح و کامل نماییم.
بایدها و نبایدهای مهم در مصاحبه با افراد:
– نباید مستقیماً درباره ایده خود صحبت کنیم.
– باید با افرادی که به طریقی با ایده انتخابی ما مرتبط‌اند مصاحبه کنیم.
– نباید بیشتر از فرد مقابل صحبت کنیم.
– باید درباره سبک زندگی طرف مقابل و تجربیات گذشته او صحبت کنیم.
– نباید مستقیم یا غیرمستقیم نظر خود را به افراد القا کنیم.
نمونه‌ای از سؤال‌های خوب در مصاحبه با افراد:
– اگر محصول رؤیایی شما وجود داشت، چطور بود؟
– چرا این ویژگی را لازم داری؟
– اگر محصول این ویژگی را نداشته باشد، چه؟
– لطفاً در مورد آخرین باری که این اتفاق افتاد توضیح بدید؟
– روند کار خودتان رو برایم توضیح می‌دهید؟
– برای حل مشکلتان چه راه‌حل‌های دیگری را امتحان کرده‌اید؟
– در حال حاضر مشکل خودتان را چطور حل می‌کنید؟
– تصمیم‌های مالی حال حاضر را چه کسی یا کسانی می‌گیرند؟
– به نظر شما بهتر است با چه افراد دیگری صحبت کنم؟
– به نظر شما سؤالی باقی‌مانده که من نپرسیده باشم؟
5- روند و آمارها
ابزار پنجم ارزیابی ایده انتخابی کسب‌وکار آنلاین، بررسی و تحلیل روندها و آمارهای مرتبط با کاربران در اینترنت است. این ابزار به ما کمک می‌کند تا به درکی عمیق‌تر از نیازها و تقاضای بازار دست یابیم و میزان موفقیت ایده خود را پیش‌بینی کنیم.
روش‌های مختلفی برای تشخیص آمارها و روندها وجود دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها را خواهیم پرداخت:
– تحلیل روندهای جست‌وجو با گوگل ترند
با استفاده از ابزارهایی مانند گوگل‌ترند می‌توانید میزان محبوبیت یک عبارت یا کلمه کلیدی خاص را در طول زمان مشاهده و آینده بازار آن را پیش‌بینی نمایید. همچنین می‌توانید میزان تقاضای ایده در فواصل زمانی مختلف را شناسایی نموده و نسبت به آن برنامه‌ریزی مناسبی را انجام دهید.
البته باید در نظر داشته باشید هر کلمه‌‌ای که توسط کاربر جست‌وجو می‌شود صرفاً با هدف خرید نیست؛ اما درهرصورت می‌تواند به ما نسبت به سنجیدن ایده انتخابی خود، دید وسیع‌تری بدهد.
– کی‌ورد پلنر (Keyword Planner):
این ابزار که توسط گوگل توسعه داده شده است، میزان جست‌وجوی کلمه مدنظر توسط کاربران در گوگل را به ما نمایش می‌دهد. برای دسترسی به این سایت، به دلیل شرایط تحریم کشور ایران، باید از یک تحریم‌شکن قانونی مانند «شکن» استفاده نمایید.
– محصولات پرفروش دیگران:
پلتفرم‌های فروش آنلاین مرتبط با ایده انتخابی، می‌توانند منابع خوبی برای بررسی روندهای خرید باشند. پرفروش‌ترین محصولات و دسته‌بندی‌های رقبا را شناسایی کرده و از آن‌ها برای سنجش و بهبود ایده خود استفاده کنید.
– آمارها و گزارش‌های رسمی کشور و جهان:
آمارها و گزارش‌ها، اطلاعاتی هستند که قبلاً توسط سازمان‌ها و محققان معتبر گردآوری شده‌اند. بررسی و تحلیل این آمارها به ما کمک می‌کنند تا ایده خود را دقیق‌تر ارزیابی نموده و به دیدگاه مهمی نسبت به موفقیت احتمالی آن برسیم.
اگر داده‌های کافی برای ایده انتخابی شما در دسترس نیست، می‌توانید داده‌های اولیه را از طریق نظرسنجی‌ها و مصاحبه‌ها جمع‌آوری کنید.
6- سوالات و نظرات مردم
ششمین ابزار ارزیابی و سنجش ایده کسب‌وکار آنلاین، بررسی سؤالات و نظرات مردم است. این روش به ما کمک می‌کند تا نیاز و خواسته‌های واقعی مخاطبان هدف را شناسایی نموده و بوم ارزش پیشنهادی را به‌گونه‌ای طراحی کنیم تا پاسخگوی این مشکلات باشد. این ابزار علاوه بر سنجش و بهینه‌سازی ایده انتخابی، به ما کمک خواهد کرد تا ارتباط و اعتماد قوی‌تری با مخاطبین هدف در کسب‌وکار خود داشته باشیم.
بسیاری از افراد سؤالات و چالش‌های خود را در اینترنت جست‌وجو می‌کنند و شما می‌توانید در تالارهای گفت‌وگو و بخش نظرات سایت‌ها به منبعی غنی از آن‌ها دسترسی پیدا کنید. همچنین می‌توانید به بررسی سؤالات و نظرات مطرح‌شده مخاطبان در صفحات اجتماعی یا سایت رقبا بپردازید و درباره انتظارات و مشکلات مخاطبان آن دیدگاهی به دست آورید.
7- مشاهده زندگی و رفتار مردم
یکی از بهترین ابزار برای شناخت نیاز و مشکلات واقعی، مشاهده زندگی و رفتار مردم است. این ابزار به ما کمک می‌کند تا ایده کسب‌وکار آنلاین خود را نه‌تنها بر اساس فرضیات، بلکه بر پایه واقعیت‌های موجود در زندگی افراد شکل و توسعه دهیم. در نتیجه ایده انتخابی ما با نیازهای واقعی بازار هماهنگ شده و شانس موفقیت بیشتری خواهد داشت.
مثلاً فرض کنید ایده شما طراحی اپلیکیشنی برای مدیریت خریدهای روزانه است. حال می‌توانید مشکلات افراد را هنگام تهیه لیست خرید، الگوهای خرید و رفتار آن‌ها در فروشگاه را مشاهده و تحلیل کنید.
سؤالاتی که هنگام مشاهده زندگی افراد باید به آن‌ها پاسخ دهید:
– مشکلات و چالش‌هایی که در زندگی روزمره با آن مواجه می‌شوند چیست؟
– چه محصول و خدماتی را بیشتر خریداری می‌کنند؟
– چه مسائلی آن‌ها را آزرده‌خاطر می‌کند؟
– الگوهای رفتاری آن‌ها در خرید آنلاین چیست؟
– چه نوع محتوایی را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند؟
– چه کارها و رفتارهایی را ناخودآگاه تکرار می‌کنند؟
– چه زمان‌هایی نیاز به کمک دارند؟
8- تبلیغ آنلاین
یکی از خلاقانه‌ترین و کارآمدترین ابزارها برای ارزیابی و سنجش میزان موفقیت ایده، استفاده از تبلیغ آنلاین پیش از اجرای ایده است. با استفاده از این ابزار می‌توانید علاقه و نیاز واقعی بازار را بدون سرمایه‌گذاری کامل بررسی کرده و از ریسک و ضررهای بزرگ در راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین خود جلوگیری نمایید.
مراحل اجرا و بازخورد تبلیغ آنلاین:
– ابتدا تبلیغاتی ساده اما جذاب و هدفمند طراحی کنید که ایده شما را به‌صورت خلاصه معرفی کند. سپس تبلیغ را در پلتفرمی مناسب و با بودجه‌ای مشخص، جهت بررسی اولیه اجرا کنید.
– یک صفحه فرود ساده با هدف جمع‌آوری اطلاعات اولیه مانند تلفن یا ایمیل مخاطب طراحی کنید. محتوای این صفحه باید اطلاعاتی را درباره ایده ارائه نماید و کاربر را به تعامل و مشارکت ترغیب کند.
– پس از اجرای تبلیغات، رفتار کاربران در صفحه فرود را بررسی کنید. اگر تبلیغات بازخورد مثبتی داشت، یعنی بازار هدف به ایده شما علاقه‌مند است و می‌توانید آن را توسعه دهید؛ اما اگر بازخورد ضعیف بود، نیاز به اصلاح ایده انتخابی یا تغییر رویکرد بازاریابی خود خواهید داشت.
9- شبکه‌های اجتماعی
با استفاده از ابزار شبکه‌های اجتماعی می‌توانید با مخاطبان هدف ایده خود ارتباط برقرار کرده و چالش‌های واقعی آن‌ها را شناسایی کنید.
فرض کنید ایده انتخابی شما پلتفرم آنلاین اجاره لباس‌های مجلسی است. ابتدا باید یک صفحه در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام ایجاد کرده باشید. سپس در استوری سؤالاتی از مخاطبین خود بپرسید. به‌عنوان‌مثال: «تا حالا برای خرید لباس مجلسی به مشکل خوردی؟». بازخوردی که از این سؤالات دریافت خواهید کرد، به شما نشان می‌دهد که آیا ایده انتخابی شما برای مخاطبان جذاب بوده یا باید تغییراتی در آن ایجاد نمود.
10- طراحی بروشور
طراحی یک بروشور حرفه‌ای می‌تواند ایده شما را قبل از اجرا به‌صورت جذاب و خلاصه به مخاطبان هدف معرفی نموده و بازخورد واقعی آن‌ها را جمع‌آوری کند. این روش برای ایده‌هایی مناسب است که امکان دسترسی مستقیم به بازار هدف ایده وجود داشته باشد و به ما کمک می‌کند تا بدون نیاز به سرمایه‌گذاری کامل، ایده خود را به شکلی مؤثر ارزیابی کنیم.
بروشور باید ایده شما را به زبان ساده و جذاب معرفی نموده و مشکلی که حل می‌کند را توضیح دهد. سپس مخاطب را به اقدامی مانند خرید نسخه اولیه محصول یا تکمیل فرم درخواست ترغیب نماید.
فرض کنید ایده شما اپلیکیشنی برای برنامه‌ریزی روزانه است. در بروشور خود باید با زبان ساده و در جملات کوتاه توضیح دهید که این پلتفرم چگونه می‌تواند به آن‌ها در مدیریت زمان کمک کند. سپس از آن‌ها بخواهید در قبال دریافت پاداشی مانند تخفیف اشتراک، اقداماتی مانند تکمیل فرم یا ثبت نظر را انجام دهند.
نکات پایانی تست ایده
اگر جواب نداد؟
اگر با استفاده از ابزارهای ارزیابی و سنجش ایده، متوجه شدید که ایده انتخابی شما جواب نخواهد داد، دو دلیل دارد:
1- مهارت‌های لازم اجرای آن ایده را نداشته‌اید و لازم است بیشتر یاد بگیرید.
2- مخاطبان هدف ایده شما بسیار محدودند.
درهرصورت به شما تبریک می‌گویم! چرا که شکست‌های کوچک و قابل‌مدیریت، دلیل مهم موفقیت شما در آینده خواهد بود. حال باید ایده کسب‌وکار آنلاین خود را تغییر یا بهبود دهید و مجدداً با استفاده از ابزارهای معرفی شده آن را ارزیابی نمایید.
تفاوت ارزش ابزارها
ارزش هرکدام از ابزارهای معرفی شده متفاوت است. هرچقدر از ابزار بیشتری استفاده کنید، ارزیابی و سنجش موفقیت ایده انتخابی شما ارزشمندتر خواهد بود.
حرف دیگران!
فراموش نکنید که ایده کاملی وجود ندارد و ما قرار نیست رضایت همه را به دست آوریم. هر ایده مخاطب هدف مخصوص خود را دارد، پس در این مسیر از انتقاد دیگران نترسید و از آمادگی لازم برای مواجه‌شدن با آن برخوردار باشید.
عمل‌گرایی
اگر ایده‌های زیادی دارید و آن‌ها را اجرا نمی‌کنید، لطفاً دنبال ایده‌های جدید نگردید. عمل‌گرا باشید و ایده را اجرا کنید، چرا که اقدام نسبت به ایده اولویت بالاتری دارد. همچنین مواردی که اهمیت زیادی ندارد را دور بریزید تا اوج بگیرید.
این مقاله بخشی از کتاب «راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین»، نوشته مصطفی پیوندی بود که به‌صورت رایگان در اختیار شما قرار گرفت. امیدوارم نهایت استفاده را از آن برده باشید. اگر سؤالی درباره ارزیابی و سنجش ایده کسب‌وکار آنلاین خودتان داشتید، در بخش نظرات همین مقاله با ما در ارتباط باشید.
دیدگاهتان را بنویسید